Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

3 kwietnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze - Wydział II Karny

w składzie:

Przewodniczący SSR Maria Migoń - Karwowska

Protokolant Agnieszka Litkowska

po rozpoznaniu 28 listopada 2016 r., 9 stycznia 2017 r., 22 lutego 2017 r., 3 kwietnia 2017 r.

sprawy przeciwko G. K.

synowi S. i W. z d. J.

ur. (...) w J.

oskarżonego o to, że:

1.  w J. w okresie od 27.05.2014 r. – 27.01.2015 r. uporczywie nie wpłacał w ustawowo określonym terminie na konto Urzędu Skarbowego w J. podatku od towarów i usług za miesiące kwiecień 2014 r. – grudzień 2014 r. w łącznej kwocie 27.542 zł. Powyższe stanowi naruszenie przepisu art. 103 ust. 1 Ustawy z dnia 11.03. (...). o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 zm.);

tj. o wykroczenie z art. 57 § 1 k.k.s.

2.  w J. od 31.07.2014 r. do 20.07.2015 r. uporczywie nie wpłacał w terminie na konto Urzędu Skarbowego w J. należnego podatku dochodowego za 2013 r. w kwocie łącznej 62.178 zł, powyższe stanowi naruszenie przepisu art. 45 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 poz. 361 zm.);

tj. o wykroczenie z art. 57 § 1 k.k.s.

3.  w J. od 01.05.2015 r. do 20.07.2015 r. uporczywie nie wpłacał w terminie na konto Urzędu Skarbowego w J. należnego podatku dochodowego za 2014 r. w kwocie łącznej 34.209 zł, powyższe stanowi naruszenie przepisu art. 45 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 poz. 261 zm.);

tj. o wykroczenie z art. 57 § 1 k.k.s.

I.  uznaje oskarżonego G. K. za winnego popełnienia czynów opisanych w pkt 1, 2 i 3 części wstępnej wyroku, tj. wykroczeń z art. 57 § 1 k.k.s. w zw. z art. 50 § 1 k.k.s. i za to na podstawie art. 57 § 1 k.k.s. w związku z art. 50 § 1 k.k.s. wymierza mu łącznie karę grzywny w wysokości 18.000 złotych;

II.  na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26.05.1982 r. Prawo o adwokaturze zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata P. N. kwotę 1272 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej obrony udzielonej z urzędu oraz kwotę 292,56 zł tytułem zwrotu podatku VAT,

III.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania w niniejszej sprawie, obciążając nimi Skarb Państwa i nie obciąża go opłatą sądową.

Sygn. akt II W 1443/16

UZASADNIENIE

Oskarżony G. K. od 1.11.2000 r. prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...) G. K.. W związku z prowadzoną działalnością G. K., stosownie do treści art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług był zobligowany do uiszczania na konto Urzędu Skarbowego w J. wpłat podatku od towarów i usług. Pomimo tego obowiązku G. K., w okresie od 27 maja 2014 roku do 27 stycznia 2015 roku uporczywie nie wpłacał w ustawowo określonym terminie na konto Urzędu Skarbowego w J. podatku od towarów i usług za okres od kwietnia 2014 roku do grudnia 2014 roku w łącznej kwocie 27.542 złotych.

Dowód: wyciąg z Centralnej Ewidencji o Działalności Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej k. 101, deklaracje VAT-7 k. 102, 103, 104, 106, 108, 109, 110, 112, 113, informacja o naruszeniu prawa materialnego k. 7, 9, listy zaległości podatkowych k. 11, 13, 17, 38, 97-98, 144-145,

W roku 2014 G. K. złożył w Urzędzie Skarbowym w J. zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku 2013 (PIT-36). W zeznaniu tym wykazał dochód w wysokości 341.452,75 zł oraz należną do zapłaty na konto Urzędu Skarbowego kwotę podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 62.178 zł.

Dowód: zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku 2014 (PIT 36L) k. 117-118

W roku 2015 G. K. złożył w Urzędzie Skarbowym w J. zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku 2014 (PIT-36). W zeznaniu tym wykazał dochód w wysokości 180.045,86 zł oraz należną do zapłaty na konto Urzędu Skarbowego kwotę podatku od osób fizycznych w wysokości 34.209,00 zł

Dowód: zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku 2015 (PIT 36L) k. 114-115

Oskarżony G. K. w okresie od 31.07.2014 r. do 20.07.2015 r. nie wpłacał w terminie należnego za rok 2013 podatku dochodowego w kwocie 62.178 zł, a w okresie od 01.05.2015 r. do 20.07.2015 r. nie wpłacał należnego za rok 2014 podatku dochodowego w kwocie 34.209 zł, wbrew obowiązkowi płynącemu z art. 45 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dowód: zeznania podatkowe za lata 2013-2014 k. 114-119, informacja o naruszeniu prawa materialnego k. 8,10, lista zaległości podatkowych k. 12, 14, 15, 16, 18, 39, 96, 144-145,

Oskarżony G. K. jest osobą karaną sądownie za wykroczenia skarbowe z art. 57 § 1 k.k.s.

Dowód: odpisy wyroków k. 150, 156, 157, 158, 159,

Oskarżony G. K. nie został przesłuchany w postępowaniu przygotowawczym ani sądowym, bowiem nie stawiał się na wezwania Urzędu Skarbowego i Sądu, nie przebywał w miejscu stałego zamieszkania oraz nieznane jest jego miejsce pobytu. Wobec powyższego w sprawie prowadzonej przeciwko G. K. na podstawie art. 173 § 1 k.k.s. zastosowany został tryb postępowania w stosunku do nieobecnych.

Dowód: nieodebrane wezwania, k.22, 27, 87, 90, 122, 138, pisma Komisariatu I Policji w J. k. 25, 86, 131, 133, notatka służbowa k. 28, wydruk z systemu PESEL k. 83-84, raporty poborcy skarbowego k. 99-100, zapisek urzędowy 127, zeznania świadka W. K. (1) k.128, zeznania świadka W. K. (2) k. 146, zeznania świadka K. F. k. 146v., pismo Komisariatu Policji w K. k. 154,

Sąd zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności koniecznym jest odniesienie się do zagadnień proceduralnych, które miały wpływ na tryb, w jakim prowadzono, a następnie zakończono postępowanie oraz które były przedmiotem wątpliwości Sądu drugiej instancji. Uregulowane w dziale VI kodeksu karnego skarbowego postępowanie w stosunku do nieobecnych jest szczególnym trybem obowiązującym w postępowaniu karnym-skarbowym. Za takim rozwiązaniem przemawiała potrzeba daleko idącej ochrony interesu finansowego, w przypadku, gdy praktyka sądowa była bezradna wobec wielu czynów, gdzie dokonanie poszczególnych czynności ze sprawcą wiązało się z nadmiernym kosztami i procedurami, albo było wręcz niemożliwe. Zastosowanie tego trybu jako wyjątku od zasady obwarowane zostało przesłankami co do jego stosowania. Stosownie do treści art. 173 § 1 kks procedowanie w tym trybie jest możliwe, gdy sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego przebywa stale za granicą, albo gdy nie można ustalić jego miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju. Zgodnie art. 173 § 2 kks przepisu powyższego nie stosuje się, jeżeli wina sprawcy lub okoliczności popełnienia czynu zabronionego budzą wątpliwości; lub gdy oskarżony o przestępstwo skarbowe ukrył się po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia, a także wówczas, gdy w toku postępowania przed sądem ustalono jego miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju. Powyższe okoliczności stanowią przesłanki ujemne. Dopiero łączne zaistnienie tych wszystkich okoliczności i warunków daje podstawę do tego, aby postępowanie prowadzić w stosunku do nieobecnych.

W przedmiotowej sprawie Urząd Skarbowy w J. wszczął i prowadził postępowanie karne skarbowe przeciwko G. o K. o czyny z art. 57 § 1 kks. W tym celu podjął działania zmierzające do wykonania czynności procesowych z osobistym udziałem podejrzanego. Działania zmierzające do ustalenia miejsca zamieszkania G. K. podjął również Sąd, który dołączył wydruki z systemu PESEL celem ustalenia adresu zameldowania oskarżonego, zwrócił się do Komisariatu I Policji w J., jak i Komisariatu Policji w K. z wnioskiem o podjęcie czynności zmierzających do ustalenia miejsca pobytu oskarżonego oraz przesłuchał na tę okoliczność jego matkę W. K. (2), byłą konkubinę K. F. oraz poborcę podatkowego W. K. (1).

Z zaświadczenia z systemu PESEL-SAD z 27.10.2016 r. wynika, że G. K. ma miejsce pobytu stałego w J., na placu (...), w lokalu numeru (...). Jak wynika z pisma Komisariatu I Policji w J. oskarżony pod adresem tym nie zamieszkuje. Okoliczność tę potwierdzają również raporty poborcy podatkowego W. K. (1) oraz złożone przez niego zeznania. W. K. (1) podejmował wielokrotne, bezskuteczne próby nawiązania kontaktu z G. K. w grudniu 2014 r., wrześniu 2015 r. i marcu 2016 r.

Z kolei matka oskarżonego W. K. (2) w swoich zeznaniach co prawda potwierdziła fakt zameldowania syna pod powyższym adresem (gdzie sama przebywa), jednakże wskazała jednocześnie, że nie mieszka z nim, nie widziała go od 4 lat i nie zna jego aktualnego miejsca pobytu.

Była konkubina oskarżonego K. F. potwierdziła, iż zamieszkiwała z nim w J. na Osiedlu (...) (pod adresem, który oskarżony w innej sprawie wskazał jako adres dla doręczeń) jednakże miało mieć to miejsce jedynie przez kilka dni roku 2013. Od tego czasu nie widziała oskarżonego i nie wie gdzie przebywa. Oskarżony nie odwiedza jej oraz ich wspólnego dziecka i ogranicza się do telefonicznego kontaktu w święta.

Biorąc pod uwagę powyższe fakty oraz bezskuteczność prób ustalenia miejsca pobytu G. K., wyczerpując jednocześnie wszelkie możliwe środki w celu dokonania z jego udziałem czynności procesowych, zasadnym w ocenie Sądu było wydanie postanowienia o prowadzeniu sprawy w trybie dla nieobecnych. Spełnione zostały bowiem pozytywne przesłanki z art. 173 § 1 kks, a nie zaszły przesłanki negatywne w myśl art. 173 § 2 kks. Interesy oskarżonego w trakcie postępowania sądowego reprezentowane były przez ustanowionego obrońcę z urzędu.

Przechodząc do meritum, zebrany w sprawie materiał dowodowy, poddany przez Sąd gruntownej i wszechstronnej analizie, stworzył niepodważalną podstawę do stwierdzenia sprawstwa, jak i winy oskarżonego G. K. w zakresie zarzuconych mu czynów.

Z zebranego w sprawie, w pełni wiarygodnego, materiału dowodowego w postaci zeznań podatkowych za lata 2013-2014, deklaracji VAT, informacji o naruszeniu prawa materialnego oraz list zaległości podatkowych wynika bezspornie, że G. K. uporczywie nie wpłacał w terminie na konto Urzędu Skarbowego w J. zarówno podatku dochodowego od osób fizycznych jak i podatku od towarów i usług. Kwota nie wpłaconych przez oskarżonego w terminie podatków wyniosła odpowiednio 27.542 zł z tytułu podatku od towarów i usług w okresie od kwietnia do grudnia 2014 r., 62.178 zł z tytułu podatku dochodowego za rok 2013 oraz 34.209 zł z tytułu podatku dochodowego za rok 2014.

Wykroczenie uporczywego naruszania terminu wpłaty podatku, stypizowane w art. 57 § 1 kks, polega na uporczywym niewpłacaniu w terminie dowolnego podatku.

W przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych zgodnie z art. 45 ust. 1 i 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (lub poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. W terminie tym podatnicy są również zobowiązani wpłacić różnicę między podatkiem należnym wynikającym z zeznania, a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników.

Art. 103 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi z kolei, że podatnicy są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Obliczony podatek podatnik wykazuje w deklaracji podatkowej. W przypadku zaistnienia nadwyżki podatku należnego nad podatkiem naliczonym nadwyżka ta podlega wpłacie na zasadach wskazanych powyżej, w przypadku natomiast zaistnienia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym obowiązek podatkowy nie powstanie.

Z kolei art. 21 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa wskazuje, iż w przypadku, gdy przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie zobowiązania podatkowego, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty.

Idąc za tezą Sądu Najwyższego wyrażoną w postanowieniu z 27 marca 2003 r. w sprawie o sygn. I KZP 2/03 stwierdzić należy, że uporczywe niepłacenie podatku to bądź długotrwałe, niekoniecznie powtarzające się, a więc i jednorazowe, lecz długie, opóźnienie w jego uregulowaniu, bądź też wielokrotne, powtarzające się, niepłacenie podatku w terminie.

Uporczywość w niepłaceniu podatku oznacza powstanie stanu niezgodnego z prawem, trwającego pewien czas. To zaś wskazuje na to, że jest to czyn o charakterze trwałym. Nawet tam, gdzie zachowanie to musi dla swej karalności objąć kilka zachowań (wielokrotność uchybień terminowi płatności), a więc, gdy można byłoby mówić o zachowaniu wieloczynowym, zauważyć trzeba, że żadne z nich samo w sobie nie jest karalne. Prawo karne skarbowe nie penalizuje bowiem niezapłacenia podatku w terminie, ale tylko uporczywe niepłacenie go w terminie. Wykroczenie uporczywego niepłacenia podatku w terminie, określone w art. 57 § 1 k.k.s., jest więc popełnione dopiero w momencie zakończenia stanu niezgodnego z prawem.

Powyższe stanowisko podtrzymane zostało również w postanowieniu Izby Karnej Sądu Najwyższego z 3 października 2008 r. w sprawie o sygnaturze III KK 176/08. Stwierdzono w nim, że pojęcie „uporczywie" charakteryzować może zachowanie zarówno ze względu na jego powtarzalność, jak i na trwałość utrzymywanego określonym zachowaniem stanu i choć pogląd ten nie znalazł odzwierciedlenia w normatywnym opisie typu wykroczenia określonego w art. 57 § 1 k.k.s., nie może budzić wątpliwości, że tak określony czyn naganny - jako element postaci wieloczynowej - jest popełniony z chwilą upływu terminu wpłaty, a czasem zakończenia czynu karalnego określonego w art. 57 § 1 k.k.s. jest moment upływu ostatniego ustawowego terminu do zapłaty podatku objętego opisem czynu. Dla realizacji znamion wykroczenia określonego w tym przepisie rozstrzygające jest zatem ustalenie, że w ustawowym terminie nie dokonano wpłaty i bez znaczenia pozostaje dalszy stan zobowiązania podatkowego, a w szczególności to, czy zostało ono później spełnione i z jaką zwłoką.

Wszystkie przytoczone wyżej uwagi odnoszą się do zachowania oskarżonego G. K. w niniejszej sprawie. W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego bezsporny jest fakt, że G. K. we wskazanych w zarzutach okresach nie wpłacał terminowo należności podatkowych na rachunek Urzędu Skarbowego w J.. Biorąc pod uwagę zarówno długotrwałość okresu, w którym należny podatek dochodowy nie był uiszczany, jak i wielokrotność zaniechań uiszczenia należnego podatku od towarów i usług niewątpliwie zachowanie oskarżonego nosi znamię uporczywości. Zachowanie G. K. miało charakter zarówno cykliczny - biorąc pod uwagę powtarzające się od maja 2014 r. do stycznia 2015 r. uchylanie się od daniny publicznoprawnej dotyczącej towarów i usług jak i trwały, albowiem odnośnie podatku dochodowego rozciągało się ono na okres pomiędzy lipcem 2014 r. a lipcem 2015 r.

Wychodząc naprzeciw poglądom doktryny, wedle których w ocenie realizacji znamion art. 57 kks istotna jest obiektywna możliwość zapłaty podatku przez oskarżonego ( G. Łabuda, T. Razowski, Glosa, s. 124–136), stwierdzić należy, iż G. K. możliwość taką posiadał. Biorąc pod uwagę wysokie dochody wynikające z zeznań podatkowych złożonych przez oskarżonego w latach 2014 i 2015 stwierdzić należy, że w momencie popełnienia zarzucanych mu czynów miał on obiektywną możliwość pokrycia zobowiązań publiczno-prawnych.

Niezależnie od powyższego Sąd Rejonowy w całości podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w postanowieniu z 23 marca 2003 r. w sprawie o sygn. I KZP 2/03, że przy wielokrotności zachowań, koniecznym warunkiem uporczywości nie jest obiektywna możliwość regulowania zobowiązań. W ocenie Sądu Najwyższego, „nie można bowiem, do rozliczeń podatnika z fiskusem stosować takich samych reguł, jak do rozliczeń cywilnoprawnych, których naruszenie stanowi przestępstwo (np. do uporczywego uchylania się od płacenia alimentów). Podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa i pozostałych, regulujących terminowo podatki podatników, swoich niepowodzeń gospodarczych, i nie płacić w terminie swych zobowiązań podatkowych, tłumacząc się brakiem środków finansowych na wymagane podatki. Uwzględnić też należy, że prawo podatkowe przewiduje, na wniosek zainteresowanego, złożony z odpowiednim wyprzedzeniem, odraczanie płatności i rozkładanie na raty należności podatkowych, w tym i zaległości podatkowych, gdy ważny interes podatnika za tym przemawia (art. 48 ustawy - Ordynacja podatkowa z 1997 r.). Tym samym podatnik, nie mogąc uregulować w terminie podatku, ma prawne instrumenty dla zmiany terminu jego płatności. Jeżeli uzyska on odroczenie płatności lub rozłożenie podatku na raty, to reguluje go w nowym, ustalonym przez organ podatkowy, terminie. Nie popełnia zatem wówczas wykroczenia określonego w art. 57 k.k.s. Jeżeli natomiast nie podejmuje takich kroków lub czyni je niewłaściwie i uporczywie nie płaci podatku w terminie, dopuszcza się tego czynu”.

W przedmiotowej sprawie oskarżony nie podejmował jakichkolwiek starań, które wskazywałyby na chęć pokrycia ciążących na nim zobowiązań. Mając zatem na uwadze osiągane dochody, jak i bierną postawę G. K. stwierdzić należy, iż wypełnił on swoim zachowaniem znamiona wskazane w art. 57 § 1 kks i dopuścił się tym samym popełnienia zarzucanych mu wykroczeń skarbowych.

Od strony podmiotowej czyny oskarżonego charakteryzuje wina umyślna. Oskarżony, prowadzący od 1.11.2000 r. działalność gospodarczą, niewątpliwie zdawał sobie sprawę z ciążących na nim obowiązków podatkowych, jak również rozumiał zarówno istotę podatku dochodowego od osób fizycznych jak i podatku od towarów i usług, z którymi spotkać musiał się każdy, kto prowadzi taką działalność. Wina umyślna nie może również budzić wątpliwości wobec faktu, iż był uprzednio pięciokrotnie karany za identyczne wykroczenia skarbowe z art. 57 § 1 kks. Musiał więc być on świadomy prawnego znaczenia swoich działań. Niezależnie od powyższego podkreślić należy długotrwałość i powtarzalność zaniechania dokonywania wpłat podatków, jakiego dopuścił się G. K..

Wymierzając oskarżonemu za przypisane mu wykroczenia skarbowe łączną karę grzywny w wysokości 18.000 zł Sąd uwzględnił całokształt okoliczności podmiotowych i przedmiotowych popełnionych przez niego czynów. Sąd baczył też, aby wymierzona kara była dostosowana do stopnia społecznej szkodliwości jego czynów, stopnia zawinienia, a także wszechstronnie uwzględniała te cele, które stawiane są karze.

Sąd w przedmiotowej sprawie nie doszukał się okoliczności, które mogłyby skutkować złagodzeniem odpowiedzialności oskarżonego. Za okoliczność poważnie zaostrzającą odpowiedzialność oskarżonego Sąd uznał wcześniejszą kilkukrotną karalność oskarżonego za podobne wykroczenie skarbowe.

Oceniając stopień społecznej szkodliwości czynów przypisanych oskarżonemu Sąd uznał, iż jest on znaczny. Statuuje go długotrwałość oraz powtarzalność zaniechania przez oskarżonego uiszczania zobowiązań podatkowych oraz ich wysokość.

Sąd uwzględniając w szczególności znaczny rozmiar niepokrytych zobowiązań podatkowych, powtarzalność i trwałość naruszenia ciążącego na sprawcy obowiązku finansowego, oraz to, że nie czynił on żadnych starań o zapobieżenie uszczupleniu należności publicznoprawnej lub o jej późniejsze wyrównanie doszedł do przekonania, że wymierzona oskarżonemu kara grzywny w wysokości 18.000 zł jest karą sprawiedliwą, wyważoną i uwzględniającą zarówno elementy przedmiotowe, jak i podmiotowe charakteryzujące przypisane mu wykroczenia skarbowe. W opinii Sądu cele ogólno oraz indywidualno-prewencyjne zostaną osiągnięte, gdyż przedmiotowa kara jawi się jako proporcjonalna do rozmiaru ujemnych następstw popełnionych wykroczeń skarbowych i spełni swoje cele w stosunku do oskarżonego.

Ponadto na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze Sąd orzekł o przyznaniu adwokatowi P. N. kwoty 1.272 zł tytułem nieopłaconej obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu oraz kwoty 292,56zł tytułem zwrotu podatku od towarów i usług. Sąd uwzględnił przy tym dwukrotne procedowanie przez Sąd I instancji oraz ilość dni, w których prowadzono rozprawy.

Sąd Rejonowy stwierdził, iż istnieją podstawy do uznania, że uiszczenie kosztów sądowych przez oskarżonego byłoby dla niego zbyt uciążliwe ze względu na jego sytuację majątkową i w stosownie do art. 624 § 1 kpk z zw. z art. 113 § 1 kks zwolnił go w całości z obowiązku ich zapłaty.